Nafaka, bir eşin diğer eşe karşı yasal olarak taşıdığı mali yükümlülüktür vebu genellikle bir mahkeme kararı ile kesinleşir. Boşanma sürecinde veyasonrasında, bu yükümlülüğü yerine getirmek zorunludur. Nafaka konusundafarklı kategoriler ve bu kategorilere özgü belirli şartlar söz konusudur;ancak nafaka ancak yasada belirtilen kriterler karşılandığında mahkemetarafından tahsis edilir.

Tedbir Nafakası: Boşanma yargılaması esnasında alınangeçici önlemler çerçevesinde, mahkeme genellikle çocuğun velayetini kiminalacağını tespit eder. Bu süreçte, velayeti alacak ebeveyn lehine veyaboşanma sonucu ekonomik güçlük yaşayacak olan eş lehine bir tedbir nafakasıbağlanır.

İştirak Nafakası: Eğer tarafların ortak bir çocuğu varsave bu çocuğun velayeti bir ebeveyne verilmişse, diğer ebeveynin çocuğuneğitim, bakım, sağlık ve okul masraflarına katkıda bulunması için biriştirak nafakası ödemesi yapması gerekmektedir.

Yoksulluk Nafakası: Eşlerin boşanması sonucu mali açıdanzor duruma düşecek olan ve daha az kusurlu kabul edilen eş, yoksulluknafakası talebinde bulunabilir.

Nafaka yükümlülüğü genel olarak erkeklere atfedilse de, mevzuat buyükümlülüğü cinsiyet ayrımı yapmaksızın düzenlemiştir. Her iki taraf danafaka talebinde bulunabilir. Ancak, yoksulluk nafakası konusunda pratiktegenellikle kadınların bu tür bir mali destek aldığı gözlemlenmektedir.

Eşler arasında yasal anlamda bir eşitlik olduğu için, nafaka ödemesorumluluğu boşanma sürecinde hangi tarafın daha kusurlu olduğuna bağlıolarak belirlenebilir. Mahkeme, daha fazla kusurlu olan ya da evliliğinsonlanmasına neden olan tarafa genellikle nafaka yükümlülüğü getirebilir.

İştirak nafakası söz konusu olduğunda, bu tür bir yükümlülüğün kimtarafından talep edileceği genellikle çocuğun velayetini alacak olan ebeveyntarafından belirlenir. Ebeveynlerin bu konuda profesyonel hukuki danışmanlıkalması son derece önerilir.

Nafaka miktarının belirlenmesi, yargıçların takdir yetkisine tabidir vemevzuat, kesin bir gelir skalası veya miktar öngörmemektedir. Yargıç,davanın taraflarının ekonomik ve sosyal koşullarını detaylı bir şekildeincelemek için ilgili emniyet birimine bir müzekkere gönderecektir. Bumüzekkere ile tarafların mali durumu, gelir seviyeleri, konut durumu (kiracımı, mülk sahibi mi) ve varsa üzerine kayıtlı olan taşınmaz ya da taşınırvarlıklar incelenecektir.

Tarafların ekonomik ve sosyal profilinin mahkeme kayıtlarına dahiledilmesinin akabinde, yargıç, nafaka yükümlüsünün finansal kapasitesinidikkate alarak bir nafaka miktarı tespit edecektir. Ancak, yargıç sadeceyükümlü tarafın mali durumunu değil, aynı zamanda nafaka alacaklısınınihtiyaçlarını ve yaşam koşullarını da göz önünde bulunduracaktır. Örneğin,çocuğun iştirak nafakası söz konusu ise, çocuğun eğitim seviyesi, aylıkharcamaları, spesifik ihtiyaçları ve ebeveynin evlilik sürecindeki finansalkapasitesi gibi faktörler de değerlendirmeye alınacaktır.

Yargıç, bu çeşitli parametreleri dikkate alarak, hakkaniyet ilkesinigözeterek nafaka miktarını belirleyecektir. Bu yargısal kararın alınmasında,davanın tüm unsurları ve somut olayın şartları gözetilecek olup, bu konudaprofesyonel hukuki danışmanlık alınması tavsiye edilir.

Nafaka yükümlülüğü, yaygın kanının aksine, yalnızca kadınlara özgü bir durumdeğildir. Yasal çerçeve, nafaka talebinde bulunabilecek olan taraflarıcinsiyet ayrımı yapmaksızın belirlemektedir. Örneğin, çocukların velayetinialan baba, çocuklar lehine iştirak nafakası talebinde bulunabilir. Aynışekilde, erkek eş de yoksulluk nafakası için başvuruda bulunabilir, eğerkanuni şartlar mevcutsa.

Asgari ücret alan bir bireyin nafaka yükümlülüğüne tabi olup olmayacağıkonusu da önemlidir. Önceki açıklamalarda belirtildiği üzere, nafaka iki anakategoride incelenir: yoksulluk nafakası ve iştirak nafakası. Yoksulluknafakası, evlilik süresince yaşanan yaşam standardının boşanma sonrası dasürdürülmesini amaçlar, genellikle çalışmayan eş için verilir. İştiraknafakası ise, reşit olmayan ortak çocukların mali ihtiyaçlarını karşılamakiçin bağlanır. Her iki nafaka türünde de, mahkeme yükümlü olan tarafın malikapasitesini göz önünde bulundurarak bir miktar belirleyecektir. Bu durumda,eğer yükümlü taraf asgari ücretle çalışıyorsa, mahkeme bu kişinin ekonomiksınırlarını zorlamadan, uygun bir nafaka miktarı belirleyecektir.

Nafaka miktarının belirlenmesinde, yargıcın takdir yetkisi büyüktür veyükümlü kişinin sadece maaşını değil, potansiyel diğer gelir kaynaklarını dagöz önünde bulundurması genellikle beklenir. Bu yüzden, "asgari ücret alanbir kişi ne kadar nafaka öder?" şeklinde kesin bir ifade kullanmak yasalaçıdan doğru olmayacaktır. Ancak, yargısal uygulamalarda sıklıkla, özellikletek çocuğu olan eşler için, hakimin maaşın yaklaşık %25'ini nafaka olarakbelirlediği gözlemlenmektedir. Asgari ücretle geçinen bir kişi için de buoran, mahkemenin hakkaniyet ilkesi çerçevesinde, bir rehber teşkil edebilir.

Nafaka yükümlülüğüne mahkeme tarafından hükmedilmiş olan taraf, buyükümlülüğü yerine getirmediği durumda, icra yolu ile yasal takip sürecibaşlatılabilir. İcra Dairesi, borçlu tarafa nafaka borcunu 7 gün içerisindeödeme yapması için bir ihtar gönderecektir. Nafaka alacakları, alacaklarhiyerarşisinde en üst sırada yer aldığından, başka bir alacaklı tarafındanmal varlığına haciz getirilse dahi, nafaka alacaklısı ilk sıradan payınıalacaktır.

Ayrıca, emekli maaşına haciz uygulanabilmesi için genellikle borçlunun onayıaranır; fakat nafaka alacağı söz konusu olduğunda, bu tür bir onaymecburiyeti yoktur. Borçlunun emekli maaşına, muvafakati olmaksızın hacizişlemi uygulanabilir.

Nafaka, aile hukukunun bir parçası olarak, kişisel ve devredilemez bir hakolarak kabul edilir. Yani, mahkeme tarafından verilen nafaka hükmündenferagat etmek veya bu hakkı üçüncü bir şahsa devretmek yasal olarak mümkündeğildir. Nafaka yükümlülüğü, bir mahkeme kararıyla ya da yükümlü ya daalacaklı tarafın vefatı ile sona erer.

Eğer nafaka yükümlülüğüne artık ihtiyaç duyulmuyorsa, bu durumu değiştirecekbir dava açılabilir; yani nafaka kaldırım davası veya nafaka azaltım davası.Her iki durumda da, mahkeme, tarafların mevcut ekonomik ve sosyalkoşullarını göz önünde bulundurarak yeni bir nafaka miktarını veya nafakanıntamamen kaldırılmasını hükme bağlayabilir.

Anlaşmalı boşanma sürecinde de nafaka hükmü mümkündür. Boşanacak olantaraflar, nafaka konusunda bir anlaşma yapabilirler ve bu anlaşmadabelirlenen miktar ve şartlar geçerli olacaktır. Anlaşmalı boşanmaprotokolünde nafaka konusu da detaylı bir şekilde ele alınabilir. Ancak,sözleşmede belirlenen nafaka miktarı yeterli olmadığı düşünülüyorsa,taraflar mahkemeden nafaka miktarının revize edilmesini talep edebilirler.Ayrıca, bu tür bir anlaşma ile belirlenen nafaka yükümlülüğü, yalnızcatarafları bağlar ve mirasçılara devrolmaz.

Bu bağlamda, anlaşmalı boşanma sürecinde nafaka hükümlerinin yer aldığı birsözleşme, yasal bir belge olarak kabul edilir ve bu belgede yapılandüzenlemeler yasal olarak bağlayıcıdır. Ancak, her iki tarafın mali ve yaşamkoşullarında meydana gelen değişiklikler göz önünde bulundurularak, dahasonraki bir tarihte nafaka miktarının gözden geçirilmesi mahkemelik birmesele olabilir.

………… (İL) NÖBETÇİ AİLE MAHKEMESİ’NE

DAVACI:

VEKİLİ:

DAVALI:

DAVA KONUSU:

AÇIKLAMALAR

1-Müvekkilim davalı ile …/…/… tarihinde evlenmiştir. Bu evlilikten müşterekçocuklar … dünyaya gelmiştir. Zamanla ortaya çıkan görüş ayrılıklarısebebiyle taraflar evliliklerini sonlandırmak istemektedir.

2-Bu çerçevede tarafların boşanmalarına, müşterek çocukların …… ‘ nınvelayetinin davacı anneye verilmesine, dava tarihi itibariyle müvekkilimiçin aylık 7.000TL tedbir nafakasına, boşanmanın kesinleşmesi ile birliktebu tutarın güncellenerek yoksulluk nafakasına dönüştürülmesine; müşterekçocuklar için karara bağlanan 7.000 TL tedbir nafakasının boşanma tarihi ilegüncellenerek iştirak nafakasına dönüştürülmesine karar verilmesini talepetmekteyiz.

DELİLLER: Tanık Beyanları, Nüfus Kayıtları, Yasal her türlü delil

TANIKLAR:

1-Ad, Soyad, TC, Adres

2-Ad, Soyad, TC, Adres

HUKUKİ SEBEPLER: TMK Mad. 166, 169, 175, 182, ve ilgili mevzuat

TALEP SONUCU:

Yukarıda açıklanan ve resen dikkate alınacak olan nedenlerle davanınkabulüne, tarafların boşanmalarına, karar kesinleştiğinde nüfusa tesciline,müşterek çocukların velayetinin anneye verilmesine, sonradan yoksulluknafakasına dönüştürülmek üzere dava tarihi itibariyle müvekkil için aylık7.000 TL tedbir nafakasına; sonradan iştirak nafakasına dönüştürülmek kaydıile müşterek çocuk için 7.000 TL toplam 14.000 TL tedbir nafakasına kararverilmesine; yargılama giderleri ve vekalet ücretlerinin davalı tarafayükletilmesine karar verilmesini saygılarımla arz ve talep ederim